Wees je bewust van deze risicofactoren en voorkom een burn out

Vorige week las je al over wanneer stress niet meer ‘gewoon’ stress is. Ook wanneer je zelf geen burn out-verschijnselen ervaart, is het goed om de risicofactoren uit dit artikel goed in de gaten te houden. Misschien loop jij wel een verhoogd risico en vraagt dit om een andere kijk op stress op de lange termijn.

Stress en burn out

Een burn out is een mogelijke uitkomst van heftige en langdurige stress. Dit kan werkstress zijn of relatiestress, maar ook stress die voortkomt uit een familieruzie, de situatie rondom een ernstig ziek familielid of het feit dat je kind al tijden gepest wordt op school.

Risicofactoren

Iedereen reageert anders op situaties en ervaart andere stresslevels. Dit is zelfs gedeeltelijk genetisch vastgelegd: bij zo’n 40% van de mensen is genetisch bepaald dat zij gevoeliger zijn voor stress dan hun medemens. Ook in je karakter en omgeving zijn verschillende risicofactoren te ontdekken:

Perfectionisme

Wanneer je opgegroeid bent tot een pietje-precies, brengt dit een aantal risico’s met zich mee. Je maakt je over het algemeen sneller druk (perfectionisten zijn vaak in hoge mate betrokken) en neemt daardoor je werk net iets te vaak mee naar huis. Wanneer je alleen het ultieme goed genoeg vindt, ligt ook uitstelgedrag op de loer: de gedachte ‘ik ben nu nog niet in staat een topresultaat neer te zetten, ik moet eerst nog…’ sluipt er namelijk snel in. Wanneer je vervolgens ook niet goed kunt delegeren (want: niemand doet het zoals jij het graag ziet) en jezelf verliest in micro-managen, stapelen de risico’s zich op.

Grote cirkel van betrokkenheid

Wanneer jij je snel betrokken voelt bij verschillende situaties, kan dit je een hoop energie kosten. Betrokkenheid is een mooie eigenschap. Je betrokken voelen bij de situatie van je gezin, het bedrijf waar je werkt of misschien wel de lokale voedselbank waar je op zaterdagmiddag een handje helpt: het maakt je mens en zal ervoor zorgen dat anderen met bewondering naar je kijken. Toch kent deze eigenschap een diepe valkuil: over-betrokken zijn. Wanneer je de problemen van je werk buiten werktijden onmogelijk los kunt laten, of wanneer je je de hele zondag down voelt omdat de verhalen die je iedere zaterdag hoort tijdens je vrijwilligerswerk je zo aantrekken, kan dit ervoor zorgen dat je leegloopt. Vooral wanneer de situaties zich buiten jouw cirkel van invloed bevinden is het belangrijk zo goed mogelijk te proberen het van je af te laten glijden wanneer het je eigen functioneren belemmert.

Onzekerheid

Je kan van nature (aangeleerd door je ervaringen) onzeker zijn of met een verminderd zelfvertrouwen kampen. Dit zal ervoor zorgen dat al van jezelf gevoeliger bent voor stress. Wat vaak wordt onderschat, is dat ook externe onzekerheden hierin mee kunnen spelen. Denk bijvoorbeeld eens aan de stress die het kan opleveren wanneer je in de wandelgangen van het bedrijf waar je werkt hebt gehoord dat een faillissement steeds dichterbij komt, of wanneer je leidinggevende je keer op keer het gevoel geeft dat je niet goed presteert. Samen met grotere trends en ontwikkelingen (de economische crisis, maar bijvoorbeeld ook veranderende ontslagregelingen) kunnen deze dingen ervoor zorgen dat je dagelijks een hoop spanning ervaart.

Demografisch vastgelegde risico’s

Natuurlijk zijn er ook een aantal vastgelegde risico’s. Zo hebben vrouwen vaker last van stress dan mannen en is stress in de leeftijdsgroep 25-35 jaar het meest vertegenwoordigd (ook al is het verschil met andere leeftijdscategorieën maar klein). Ook de branche waarin je werkt kan invloed hebben op de kans dat je te maken krijgt met stressgevoelens: zo ervaart 21% van de werknemers in het onderwijs burn out-verschijnselen (ten opzichte van 14% van alle werknemers gemiddeld).

(Arbeids)omstandigheden

In de loop der jaren is er een verschuiving ontstaan van fysieke naar mentale belasting. Waar veel beroepen vroeger nog een erg fysiek karakter hadden, stappen we tegenwoordig massaal in de auto naar ons kantoor om vervolgens zo’n acht uur lang op een stoel te zitten. Waarschijnlijk ken je, zoals de meeste van ons, het belang van bewegen bij stress, maar heb je er wel eens bij stil gestaan dat dit ook andersom werkt? Het vervullen van een kantoorbaan kan door gebrek aan beweging (afleiding, ontlading) een risico vormen voor de ontwikkeling van stress.

Ook hoe anderen met jou omgaan en het klimaat waarin je werkt en leeft heeft invloed op hoe jij je voelt. Ervaar je steun en waardering van je leidinggevende, je partner of je ouders? Kan en mag je zelfstandig te werk gaan en de controle behouden? Word je rechtvaardig behandeld en voldoende beloond voor je werk en prestaties? Of ervaar je te hoge verwachtingen, steeds toenemende verantwoordelijkheid, continue veranderingen waardoor je constant flexibel moet zijn of zelfs structurele overbelasting?

Wat te doen om een burn out te voorkomen

Wanneer je eenmaal burn out-klachten hebt, is het soms zoeken naar de juiste acties. Bezoekjes aan een arts en psycholoog, weken of maanden thuis aan je herstel werken, misschien zelfs antidepressiva? Het behandelen van een burn-out lijkt een proces waarin nog niet echt een eenduidige richting is gevonden. Het spreekwoord ‘voorkomen is beter dan genezen’ lijkt hier mooi op zijn plaats, je kunt namelijk met behulp van de inzichten uit andere blogs en het onderstaande ebook over dit onderwerp starten met het signaleren en verminderen van jouw stress. Wanneer je je stress structureel onder controle hebt en zelfs op een positieve manier inzet, maakt een burn out bij jou geen schijn van kans.