Iedereen is wel eens slachtoffer van een situatie. Het hoort bij het leven dat we tegenslagen ervaren en die moeten zien te verwerken. Als we praten over ‘de slachtofferrol’ wordt iets anders bedoeld. Dan is jou wellicht langer geleden iets heftigs overkomen, maar zit je lange tijd verstrikt in een gevoel van slachtoffer zijn.

Het gevoel verdwijnt niet maar blijft hangen. Dit kan ervoor zorgen dat je privé en op het werk tegen problemen aanloopt. Als leidinggevende heb je een verantwoordelijkheid naar je team en de organisatie. Maar die kun je niet waarmaken als je in de slachtofferrol zit. Kenmerkend voor de slachtofferrol is namelijk dat je geen verantwoordelijkheid meer neemt.

Iedereen is wel eens slachtoffer

Slachtoffer zijn hoort dus bij het leven. Als je iets ernstigs hebt meegemaakt zoals een ongeval, ziekte, armoede of het overlijden van een dierbare, ben je slachtoffer. Je wordt geraakt en moet herstellen. Na verloop van tijd ben je (voldoende) hersteld om weer goed te functioneren.

Slachtoffer blijven is niet gezond, niet voor jezelf en niet voor anderen om je heen. Hieronder ga ik in op kenmerken van de slachtofferrol en oplossingen om eruit te komen.

Hoe herken je de slachtofferrol?

Of iemand zich als slachtoffer blijft opstellen en dus in de slachtofferrol blijft hangen, is herkenbaar aan een aantal kenmerken:

• Je hebt het gevoel dat de wereld tegen jou is. Hierdoor heb je ook het gevoel dat je jezelf continue moet verdedigen
• Je neemt geen verantwoordelijkheid en vertoon passief gedrag (reactief gedrag)
• Je maakt problemen groter dan ze werkelijk zijn
• Je hebt het gevoel dat het leven je overkomt of dat je meer pech hebt dan andere mensen
• Je hebt het gevoel dat je niks waard bent

Deze vind je hieronder toegelicht aan de hand van drie praktijkvoorbeelden.

Passief worden

Alina (34) is leidinggevende bij een thuiszorgorganisatie. In het team is gerommel tussen medewerkers. In plaats van in actie te komen heeft Alina de neiging om de werkzaamheden voor zich uit te schuiven. Ze houdt zich vooral bezig met randzaken. Probleem is echter dat de situatie in het team escaleert. In plaats van haar verantwoording te nemen als leidinggevende en proactief gedrag te vertonen schiet Alina in de slachtofferrol.

In gesprek met haar meerdere geeft ze aan dat de mensen in haar team zo ontzettend zeuren en dat ze hier niks aan kan doen. Ze vindt het oneerlijk dat ze zulke incompetente mensen in haar team heeft terwijl andere leidinggevenden dit niet hebben. Hoe meer de situatie uit de hand loopt, hoe passiever Alina wordt.

Wijzen naar anderen

Sven (29) is teamleider bij de klantenservice van een internetprovider. Sven heeft de functie gekregen via promotie en – eerlijk gezegd – een groot gebrek aan goed personeel. De klantenservice werkt beneden de maat. De waardering van klanten is een dikke onvoldoende.

Sven krijgt de opdracht de klantwaardering naar een 7 te krijgen in een jaar tijd. Sven heeft geen idee hoe. Hij klaagt tegen de directie over de incompetentie van zijn mensen en tegen zijn mensen over het gebrek aan sturing van de directie.

Wanneer iemand continue naar anderen wijst en de eigen verantwoordelijkheid wegschuift dan kan dit duiden op slachtoffergedrag.

De rol van slachtoffer en leidinggevende gaan niet samen

Waarom helpt de slachtofferrol niet en zeker niet in de rol van leidinggevende? De voorbeelden hierboven laten het zien: als leidinggevende ben je een voorbeeld voor de mensen in je team. Als jij je beste beentje voor zet, motiveer je jouw medewerkers om het ook goed te doen. Als jij bij een storm schrap staat en anderen uit de wind houdt, inspireer je anderen om hetzelfde te doen.

Hoe kom je uit de slachtofferrol?

Slachtoffer zijn, dat komt bij iedereen voorbij in zijn of haar leven. Slachtoffer blijven, dat is onnodig en frustrerend voor jezelf en anderen. Hoe kom je uit de slachtofferrol? Allereerst door de schade die je hebt gelopen in je leven op te sporen en er bewust van te zijn. Dit is wat mij is overkomen en dit is het effect op mij. Daarnaast door te leren met de schade om te gaan en er niet mee te blijven rondlopen. Alleen zo kun je uit het dal klimmen.

En als leidinggevende kun je dan het tegengestelde van slachtoffergedrag laten zien:

• Je hebt een proactieve houding naar de uitdagingen om je heen
• Je kijkt eerst wat jijzelf aan een situatie kunt doen
• Je neemt 100% verantwoordelijkheid voor jouw taken

Gerelateerde informatie

Benieuwd naar blogs of artikelen die gerelateerd zijn aan dit onderwerp:

• Balans houden tussen werk en privé: hoe doe je dat?
• Stress verminderen: 5 tips
• Wat is de cirkel van invloed?

Wat kan Be More You betekenen?

Lukt het je om zelf met mensen om je heen uit het dal van de slachtofferrol te klimmen? Geweldig! Of blijf je verstrikt in het gevoel van slachtoffer zijn? Dan kan Be More You je helpen met wat je blokkeert. Onze coaches helpen je graag: door je hersenactiviteit te meten, deze in een veilige setting met jou te bespreken en aan de slag te gaan met breintraining.

Er zijn verschillende breintrainingen , van een korte training bij jou op het werk tot een uitgebreidere training op locatie met begeleiding ook na afloop. Verander je leven, investeer in jezelf! We combineren de kracht van IT (voor datametingen, analyse en visualisatie) met inzichten uit neurowetenschappen (werking van een brein in balans) in onze trainingen. Door zichtbaar te maken wat er zich in de hersenen afspeelt, helpen we je het natuurlijk leervermogen van je brein gericht in te zetten. Doordat we het onzichtbaar zichtbaar en het onbewuste bewust maken helpen we je om echte ontwikkelstappen te zetten.

Vrijblijvende afspraak plannen

Wil je weten hoe je jouw vraagstuk (persoonlijke ontwikkeling) met onze methode aanpakt? In een vrijblijvend gratis adviesgesprek ben ik jouw luisterend oor en krijg je van mij een aantal tips waarmee je direct aan de slag kunt. Daarnaast bespreken we hoe je jouw vraagstuk met onze methode versneld oplost. Je kunt dit gesprek zelf inplannen in mijn agenda:

Afspraak inplannen